|
(Шайтон сизларни (агар инфоқ-эҳсон қилсангиз) камбағал бўлиб қолишингиздан қўрқитади ва фаҳш ишларга буюради).62
(لـمّة ) сўзи кўнгилга солинган ўй-хаёлдир. Барча яхши ўй-хаёллар фариштадан, ёмон ўй-хаёллар эса шайтондандир.
3. Аллоҳ Таоло бу муборак оятда ҳикмат Аллоҳ Таолонинг Ўзи хоҳлаган бандасига берадиган энг буюк неъматларидан бири эканлигини баён қиляпти. Ҳикмат бу гапда ҳам, амалда ҳам хато қилмаслик, тадаббуру тафаккурни пухта қилишдир. Аллоҳ кимга бу неъматни берган бўлса, у Яратувчисини танийди, Унинг шариатига эргашади ва шу билан кўп яхшиликларга ноил бўлади.
Бу оятнинг ўтган оятдан, хусусан, ундаги Аллоҳ Таолонинг
وَلاَ تَيَمَّمُواْ الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنفِقُونَ وَلَسْتُم بِآخِذِيهِ إِلاَّ أَن تُغْمِضُواْ فِيهِ
(Эҳсон қилиш учун улардан ўзингиз фақат кўз юмиб туриб оладиган — паст-нопокларини танламангиз!), деган гапидан кейин келишида Аллоҳнинг йўлида молининг ёмон жойидан инфоқ қиладиганлар ҳикматдан мосуво эканликларига ишора бор. Агар уларда ҳикмат бўлганида ўзлари учун рози бўлмаган нарсани Аллоҳга раво кўриш мумкин эмаслигини англаган бўлардилар. Модомики, ўзлари ўз ҳақларини олишда фақат яхши жойдан берилишини истар эканлар, Аллоҳнинг ҳам фақат яхши жойдан чиқарилган закотни қабул қилиши батариқи авло эканини англашлари керак. Агар уларда ҳикмат бўлса, албатта.
Аллоҳ Таоло оятнинг якунида Аллоҳнинг оятларидан фойдалана биладиганлар ақлларини ишлатадиган, ибрат-эслатма оладиган ақл соҳиблари эканини баён қиляпти.
وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ
(Ваъз-эслатмаларни фақат аҳли донишларгина оладилар).
(يُؤتِي الْحِكْمَةَ مَن يَشَاءُ У Ўзи истаган кишиларга ҳикмат (фойдали билим) беради) яъни, уни бандалари орасидан Ўзи истаган кимсага беради.
(الْحِكْمَةَ ҳикмат) сўзи аслида ажрим қилиш, илму амалдаги пухталик ва хато қилмасликни ҳамда нодонликдан йироқ бўлишни англатувчи ҳукм сўзидан олинган. Демак, тўғри фикрлайдиган, гапию амалини пухта, хатосиз қиладиган ҳар бир одам ҳикмат соҳиби бўлади. Шунинг учун араблар бу сўзни мана шу аслий маъносида ҳам, ундан келиб чиқадиган бошқа муштарак маъноларда ҳам қўллашган. Керакли маънони оқим белгилаб беради.
150-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232